Niets is (slechts) wat het lijkt op deze twee pagina’s grote afbeelding uit de dertiende eeuw. Monsters zijn zonden; duiven zijn deugden; het paard van de goede wil is opgetuigd met het zadelkleed van de deemoed en de teugels van bedachtzaamheid; een ridder trekt ten strijde  met de maliënkolder van de naastenliefde, het schild van…

Are modern people crazy about their dogs? No comparison with the Middle Ages! Look at this greyhound, called Guinefort. He was killed by his own master – and became a saint. We learn about his life in Stephen of Bourbon’s († 1261) exempla, which is a report of the Dominican inquisition in the diocese of Lyon….

Een jonge vrouw leest een boek. Ze zit alleen voor een raam en ziet er wat bleekjes uit. Heeft ze zorgen? We kijken overduidelijk naar een vrouw met een zekere status en rijkdom: prachtig uitgedost in een gouden en rijkelijk geborduurde jurk met glimmende juwelen rond haar hals. Ook de vensterbank is bezaaid met haar…

Anderhalf jaar na de dood van de Utrechtse kluizenares Suster Bertken in juni 1514 rolde een deel van haar literaire oeuvre van de pers bij de Utrechtse drukker Jan Berntsz in zijn drukkerij aan de Ganzenmarkt, bij wijze van spreken om de hoek van de plaats waar Bertkens kluis had gestaan. Deze druk van 1516,…

Depictions of the Last Judgment are ubiquitous in medieval pictorial art. The scene appearing on folio 7r of Stowe 944 is one half of a two-folio spread that combines motifs of the Final Judgment and individual post-mortem judgment. In the top register Christ sits in majesty while St. Peter beckons to the blessed to enter…

Misschien wel de meest afgebeelde heilige die we uit de Latijnse Middeleeuwen hebben geërfd. Zo kun je de heilige Martinus van Tours, Sint-Maarten, wel omschrijven. Als mediëvist met een speciale belangstelling voor deze heilige krijg ik elke zomer wel een paar foto’s toegestuurd van allerlei vrienden en familieleden die hun vakantie in een of ander…

In een veertiende-eeuws Middelnederlands handschrift met alchemistische traktaten staan enkele illustraties waarin alchemistische en christelijke motieven op unieke wijze zijn vermengd. Deze tekening hoort bij een passage over het zogenaamde ‘huwelijk’ van ‘vader zon’ en ‘moeder maan’. De auteur schrijft dat hun vele kinderen lijken op “al deze vaten die men hier aan de sterrenhemel…

Het zestiende-eeuwse handschrift Album Overijssel (Leiden, UB, BPL 2912), dat in bezit was van moeder Ida en dochter Margaretha Hagen, bevat zeventien verrassende paginagrote pentekeningen. Op een daarvan staat een fraai uitgedoste man die met een kruisboog een pijl afschiet in de richting van een gevleugeld hart. Onder het hart vangt een vrouw het neerdruppende…

Op een dag kwam ik een grijzig plaatje tegen van een berg. ‘Kaart van de hel’ stond erbij – wat moest ik hiermee? Een glasdia die vroeger in het Leuvense onderwijs voor kunsthistorici was gebruikt, zo bleek. Wat ik voor een berg in zwart-wit had aangezien, moest je eigenlijk in kleur visualiseren en ondersteboven. Het…

So is die engel Gabriel van gode gheseynt gheweest totter ghebenedider maghet Maria … ende heeftse ghegruet, segghende: “Weest ghegruet, vol ghenaden, die Here is met dij ende du biste ghebenedijt onder die vrouwen.” Zo parafraseert de veertiende-eeuwse theoloog Ludolf van Saksen in zijn Vita Christi, hier in een Middelnederlandse vertaling gedrukt in 1503, de…

… niet om te zien wie er dansen mogen! De dames in het toenmalige klooster voor vrouwelijke cisterciënzers in Wienhausen (Noord-Duitsland) hadden wel iets beters te doen dan dansen. Dit klooster kwam in het wereldnieuws toen tijdens een restauratie van de kapel in 1953 een grote schat aan eeuwenoude rariteiten en alledaagse voorwerpen tevoorschijn kwam….